28 stycznia 1905 r. Polska Partia Socjalistyczna wydała odezwę wzywającą do strajku powszechnego. Tego samego dnia ogłoszono również protest szkolny. Dzień wcześniej wybuchły strajki w Warszawie i Łodzi. Protest objął większość ośrodków przemysłowych Królestwa Polskiego. Był to początek rewolucji 1905 r. na ziemiach polskich.
Sytuacja w Europie na przełomie XIX i XX w. bardzo się skomplikowała politycznie i społecznie. Narastały w tym czasie dwa procesy, pierwszy – umacnianie się militaryzmu w związku z szybkim rozwojem nowych technologii wojennych i drugi – wzrost świadomości wielkoprzemysłowej klasy robotniczej, która zrozumiała swoje miejsce w podziale pracy i dążyła do urzeczywistnienia upowszechnianych coraz szerzej idei sprawiedliwości społecznej.
"Wielu historyków, analizujących procesy tego okresu, zwraca uwagę na zjawiska występujące na ziemiach polskich, a szczególnie pod zaborem rosyjskim: aktywność Polskiej Partii Socjalistycznej, która od momentu powstania w 1892 r. znacząco rozszerzyła swoje pole działania, szczególnie w miastach. Recesja lat 1900-1903 wywołała falę niepokojów i strajków, co objawiło się coraz powszechniejszym domaganiem się przez robotników podwyżek płac i skrócenia dnia pracy, zaostrzyły się sprzeczności pomiędzy państwami zaborczymi Rosja, Austrią i Prusami, które znalazły się w przeciwstawnych blokach militarnych. Do tego w Rosji zaczął szybko rozwijać się ruch robotniczy, co tworzyło realne przesłanki rewolucji" - tłumaczył w rozmowie z PAP dr Andrzej Ziemski, przewodniczący Komisji Historycznej PPS. "Głównie te cztery przesłanki stanowiły o wzroście aktywności robotniczej na ziemiach polskich i wzroście popularności PPS, do której przystępowali licznie młodzi robotnicy, studenci i młodzież szkolna" – dodał.