Druga wojna czeczeńska wybuchła w 1999 r., ale kwestia niepodległości Czeczenii pojawiła się w 1991 r., tuż po rozpadzie ZSRS. Już Aleksandr Sołżenicyn w „Archipelagu Gułag” wspomina Czeczenów jako ten naród wchodzący w skład ZSRS, który nie daje się okiełznać – historie wojen w tym regionie sięgają XVIII w. i carskiej Rosji. Zdjęcia z drugiej wojny czeczeńskiej nie mogą nie przywoływać skojarzeń z trwającą obecnie wojną na Ukrainie.
W 1991 r. sowiecka potęga rozpadła się na 15 oddzielnych państw. W tych państwach żyły liczne mniejszości etniczne. Jedną z takich grup byli Czeczeni, w przeważającej większości naród islamski o kulturze odrębnej od Rosjan (mimo trwającej od XIX w. rusyfikacji). Już we wrześniu 1991 r., a zatem jeszcze przed rozpadem ZSRS, były generał Sowieckich Sił Powietrznych, Dżohar Dudajew, objął kontrolę nad Czeczenią. Kraj ten nadal nie był uznawany na arenie międzynarodowej, ale 1 listopada Czeczenia zdecydowała się zadeklarować niepodległość.
Preludium