6 kwietnia 1945 roku Departament Więziennictwa i Obozów podległy Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego wydał okólnik numer 42, na mocy którego powstały w Polsce tzw. Centralne Obozy Pracy. Utworzono je m.in. w Warszawie, Poniatowie, Krzesimowie, Jaworznie i Potulicach.
W obozach pracy utworzonych na mocy okólnika MBP osadzeni zostali przede wszystkim Polacy, zarówno członkowie organizacji niepodległościowych, jak i zupełnie przypadkowe osoby, ale też m.in. Niemcy - cywile i wzięci do niewoli żołnierze Wehrmachtu i Ukraińcy. Tych ostatnich oskarżonych o współpracę z UPA w większej liczbie uwięziono po rozpoczęciu Akcji "Wisła", ale sporo Ukraińców i Łemków uwięziono już w 1945 r.
W praktyce były to obozy koncentracyjne. Urządzono je w miejscach, w których niedługo wcześniej znajdowały się niemieckie obozy jenieckie i koncentracyjne. Wykorzystano ogrodzenie z drutu kolczastego, baraki i wieżyczki strażnicze. Podobnie jak w przypadku niemieckich obozów koncentracyjnych więźniów zmuszano do pracy ponad siły. Brutalnie traktowani przez obozowych strażników byli dziesiątkowani przez choroby zakaźne, złe warunki sanitarne i głód.