- Większość ziemiaństwa i duchowieństwa boi się państwa polskiego; włościanie i mieszczaństwo pragną rządu polskiego, byleby tylko był demokratyczny – pisano w jednym z raportów jędrzejowskich struktur Polskiej Organizacji Wojskowej. Jak wyglądała walka mieszkańców ziemi jędrzejowską o wolną Polskę?
Już 8 sierpnia 1914 roku od Jędrzejowa wkroczyli strzelcy Józefa Piłsudskiego. Mieszkańcy miasta przyjęli ich dość życzliwie. Wraz z odejściem rosyjskiego zaborcy przystąpiono do działalności niepodległościowej.
Na tym terenie działała najliczniejsza w całej guberni kieleckiej, utworzona w 1916 roku, Polska Organizacja Wojskowa. Na jej czele stali między innymi Edward Wieczorek „Wrzos” oraz Józef Gajowniczek „Wilk”. W 1916 roku Komenda Obwodu Polskiej Organizacji Wojskowej w Jędrzejowie meldowała, że na terenie powiatu działają dwie sekcje, a kolejne są w sferze organizacyjnej.