W dyskusji nad ochroną prawną żołnierzy poddanych opiniowaniu służbowemu coraz częściej pojawia się przekonanie, że choć przepisy wyłączają drogę sądowo-administracyjną, to żołnierze nie są całkowicie pozbawieni możliwości obrony swoich praw. Pomimo ostatecznego charakteru opinii służbowej, gdy odwołanie nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, istnieją inne, równorzędne ścieżki prawne sądowo-karna i sądowo-cywilna, które mogą stanowić skuteczne narzędzie ochrony prawnej dla opiniowanego żołnierza.
Prawo do sądu w świetle Konstytucji
Zgodnie z art. 45 Konstytucji RP, każdy obywatel ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia swojej sprawy przez właściwy, niezależny i bezstronny sąd, bez nieuzasadnionej zwłoki. Prawo to, jako gwarantowane konstytucyjnie, ma najwyższą rangę w polskim systemie prawnym i dotyczy każdego, w tym również żołnierzy Wojska Polskiego. Fakt, że ustawodawca wyłączył możliwość zaskarżenia opinii służbowej do sądu administracyjnego, nie oznacza jednak, że opiniowany żołnierz zostaje całkowicie pozbawiony możliwości sądowego rozpatrzenia swojej sprawy. Istnieją alternatywne ścieżki ochrony prawnej, takie jak sądownictwo karne i cywilne, które umożliwiają żołnierzom dochodzenie sprawiedliwości i ochronę swoich praw w związku z opiniowaniem służbowym.
Dwa kierunki ochrony praw
Opiniowanie służbowe żołnierzy, choć nie podlega drodze sądowo-administracyjnej, nadal może być kwestionowane innymi ścieżkami prawnymi. W przypadku nieprawidłowości czy nadużyć przy wystawianiu opinii, żołnierze mają do dyspozycji sądownictwo karne i cywilne, które otwierają przed nimi możliwości dochodzenia sprawiedliwości i ochrony dobrego imienia. Poniżej omówione zostają szczegółowo możliwości, jakie dają te alternatywne drogi prawne.