Pracodawca stwierdził, że stosunek pracy pracownicy korpusu służby cywilnej wygasł z uwagi na złożenie oświadczenia lustracyjnego, w którym potwierdziła pracę w organach bezpieczeństwa państwa. Sąd uznał jednak, że podstawa prawna tego działania w sposób oczywisty naruszała normy konstytucyjne. Podkreślono, że nie każde nawiązanie stosunku prawnego w ramach służby państwowej, wiąże się z zaangażowaniem w realizowanie zadań i funkcji charakterystycznych dla ustroju państwa totalitarnego.
Anna M. (dane zmienione) była pracownikiem korpusu służby cywilnej. W związku z wejściem w życie ustawy dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: ustawa), została ona zobowiązana do złożenia oświadczenia lustracyjnego. Pracownica złożyła oświadczenie, w którym wskazała, że od 1 lipca 1986 r. do 30 kwietnia 1989 r. pracowała w biurze paszportowym. Z uwagi na powyższe pracodawca wręczył jej pismo, w którym stwierdził wygaśnięcie stosunku pracy.
Sprawa trafiła do sądu pracy
Pracownica wniosła pozew o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach. Wyjaśniła, że praca w biurze paszportowym polegała na parzeniu kawy, herbaty i prostych czynnościach biurowych. Wskazała też, że obecnie jest w okresie przedemerytalnym, mieszka z matką, a ich sytuacja majątkowa jest trudna. Sprawą zajął się Sąd Rejonowy w Łomży, który wskazał, że zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy, stosunki pracy członków służby cywilnej, którzy złożyli oświadczenie lustracyjne potwierdzające pracę lub służbę w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracę z tymi organami, wygasają po upływie 15 dni od dnia złożenia oświadczenia lustracyjnego. Formalnie pracownica spełniała przesłanki wskazane w przepisie. Sąd postanowił jednak dokonać oceny, czy regulacja ta jest zgodna z Konstytucją RP.